Yaz Döneminde Merkezi Sıcak Su Giderleri Nasıl Paylaştırılır?

Yaz döneminde suyu ısıtmak için harcanan enerji tutarı kış konumunda olduğu gibi hesaplanmaktadır. Bununla beraber yaz konumunda kazanlar sadece sıcak su elde etmek için çalışmaktadır. Dolayısıyla merkezi sıcak su sisteminin paylaşımını yaptıktan sonra ayrıca bağımsız bölümlerin ısı paylaşımını yapmak gerekmemektedir. 

1 m³ sıcak suyu ısıtmak için harcanan enerji dönemsel birim fiyatı esas alınarak, yönetmeliğin 8. maddesinin 5. fıkrasındaki formüller uygulanır.

a) Sıhhi sıcak su üretimini sağlayan ısıtma sisteminin, merkezi ısıtma sisteminden bağımsız olması ve sıcak su sayaçlarının kullanılması halinde; (8/5-a), P= M x (S/S1) formülüne göre hesaplama yapılır.

M: Binanın toplam sıcak su tüketim tutarı (TL)
P: Bağımsız bölümün toplam tüketim tutarı (TL)
S: Bağımsız bölümde bulunan sıcak su sayacında okunan değer (Litre)
St: Binada bulunan bütün bağımsız bölümlerdeki sıcak su sayaçlarından okunan  değerlerin toplamı (Litre)

b) Binanın toplam sıhhi sıcak su tüketim maliyetinin (M) hesaplanmasında, sıhhi sıcak su üretimini sağlayan ısıtma sistemi, merkezi ısıtma sistemine bağımlı olduğu durumda; (8/5-b),

Merkezi ısıtma sisteminin payı, merkezi sıhhi sıcak su sisteminin tüketimi çıkartıldıktan sonra kalan bütün tüketim miktarıdır. Kış aylarında sıhhi sıcak su üretimi bir merkezi ısıtma sistemine bağlı olan sistemlerde öncelikle sıhhi sıcak su sisteminin tüketimi hesaplanmakta, sonra merkezi ısıtma sisteminin payı hesaplanmaktadır. Ancak yaz konumunda kazanlar sadece sıcak su elde etmek için çalışmaktadır. Dolayısı ile merkezi sıcak su sisteminin paylaşımını yaptıktan sonra ayrıca bağımsız bölümlerin ısı paylaşımını yapmak gerekmemektedir.

Merkezi sıhhi sıcak su sisteminin yakıt tüketim miktarı (By); By= (1,20 x Vx (tw-10) )/ Hv formülüne göre; bu durumda binanın toplam sıhhi sıcak su tüketim tutarı (M); M = By x F (TL) şeklinde hesaplanır.

F: Yakıt birim fiyatı (TL)
By: Merkezi sıcak su yakıt tüketim miktarı (katı ve sıvı yakıtlar için kg, gaz yakıtlar için m³ olarak alınır.)
M: Binanın toplam sıcak su tüketim tutarı (TL)
V: Tüketilen sıcak su hacmi (Litre)
tw: Sıcak su sıcaklığı (°C)
HV: Tüketilen yakıtın alt ısıl değeri (katı ve sıvı yakıtlar için kcal/kg, gaz yakıtlar için kcal/m³ olarak Hu değerleri yakıtı sağlayan kuruluşlardan alınır.)

a) Sıcak Su Isıtma Payı (Bağımsız Bölümler): Sıcak suyu ısıtma için harcanan enerjinin bulunması. Sıhhi sıcak su giderleri yine kış konumundaki gibi paylaştırılır. Bağımsız bölümlerin sıcak su ısıtma tutarları, sıcak su sayaçları tüketimine göre pay edilir. 1 m³ sıcak suyu ısıtmak için harcanan yakıt tüketim miktarı bulunduktan sonra bu değer her bir bağımsız bölümün sıcak su sayaç tüketimi ile çarpılarak bağımsız bölümlerin sıcak su ısıtma tutarları bulunur. 

b) Sıcak Su Isıtma Ortak Gider Payı: Sıcak suyu ısıtma için harcanan enerjiye ait ortak gider hesabı. Bağımsız bölüm sıcak su ısıtma ortak gideri, kış aylarında ısıtma gideri altında olduğundan hesaplanmıyordu. Yaz döneminde kazanlar salt sıcak su elde etmek için çalıştığından; bir kişinin sıcak su ihtiyacı için dahi kazanların yanması gerektiğinden ortak dağıtılan minimum merkezi sıcak su işletme giderleri oransal olarak %30 sınırından daha da yüksek olmaktadır. Bu sebeple bağımsız bölüm sıcak su ısıtma ortak gideri, yaz aylarında ısıtma gideri olmadığından hesaplanır.
Toplam yakıt fatura tutarından; sıcak su ısıtma payı tüm bağımsız bölümler için hesaplanır, her biri toplanarak bulunan toplam sıcak su ısıtma tutarı düşüldükten sonra kalan tutar, direkt olarak ısıtma hattı işletme giderleri gibi sıcak su ısıtma hattı toplam ortak paylaşım tutarını verir.

Sıcak su ısıtma hattı toplam ortak paylaşım tutarı = Sıcak Su Isıtma Ortak Gider Toplamı =  (Doğalgaz Fatura Bedeli) – (Toplam Sıhhi Sıcak Su Isıtma Tutarı) 
Sıcak Su Isıtma Ortak Gider hesaplanarak bağımsız bölümlere kullanım alanları oranında şöyle paylaştırılır.
Sıcak Su Isıtma Ortak Gider Payı = Sıcak Su Isıtma Ortak Gider Toplamı / (Dönem toplam sıcak su sayaçları tüketimi) x her bir bağımsız bölümün dönem sıcak su sayacı tüketimi 
  
c) Sıcak Su Tüketim Payı (Bağımsız Bölümler): Sıhhi su giderleri yine kış konumundaki gibi paylaştırılır. Her bir bağımsız bölümün sıcak su sayaç tüketimi ile dönem su faturası birim m³ su bedeli çarpılarak ısıtılarak bağımsız bölümlerde tüketilen su tüketim payı bulunur.

d) Sıcak Su Tüketim Ortak Gider Payı: (Sıcak su tesisat kayıp-kaçak ortak gider payı hesaplanabiliyorsa) Sıcak su tesisatında, varsa su kayıp kaçaklarının sıcak su hattına düşen payın hesaplanıp paylaştırılması da gerekir. Bu değer ana su sayaç tüketiminden tüm sıcak ve soğuk su sayaçları toplam tüketim değerlerinin çıkarılması ile bulunabilir. Metreküp veya litre olarak bulunan su kayıp ve kaçak tüketim miktarı o dönemki su faturası birim su bedeli ile çarpılarak su kayıp kaçaklarının sıcak su hattına düşen tutarı bulunabilir. Ancak bulunan tutar sıcak ve soğuk su hatlarının toplam su kayıp ve kaçağına ait olduğunda tutarın sıcak su ve soğuk su sayaçları toplam tüketimine bölünerek sıcak su tüketim miktarı ile çarpılması gerekecektir. Böylece sıcak su tesisat kayıp-kaçak ortak gider payı bulunmuş olacaktır.

Bulunan sıcak su tesisat kayıp-kaçak ortak gider payı bağımsız bölümlerin kullanım alanına göre pay edilir. Bunun için yukarıda bulunan sıcak su tesisat kayıp-kaçak ortak gider payını tüm bağımsız bölümlerin toplam kullanım alanına (net metrekare) bölünerek her bir bağımsız bölümün kullanım alanı (net metrekare) ile çarpılarak bağımsız bölümlere düşen sıcak su tesisat kayıp-kaçak ortak gider payı hesaplanır. Ortak alanlarda da sıcak su sayaçları var ise bunlar da hem ölçüm değeri hem de kullanım alanı (net metrekare) olarak hesaba dahil edilir. 

Toplam Sıcak Su Payı: Yukarıdaki tüm paylar toplanıp (a+b+c+d) sıhhi sıcak su ısıtma ve sıhhi su gider payı hesaplanır. Bütün payların toplamı bize toplam sıcak su paylaşım değerini verir. Yaz döneminde toplam sıhhi sıcak su ısıtma gideri hesaplandıktan sonra kazanlar ısıtma için kullanılmadığından ısıtma giderleri hesaplanmaz. Yaz döneminde  merkezi ısıtma sistemlerinin projelendirilmesinde ısı istasyonu (daire istasyonu / kat istasyonu / substation) bulunması durumu ile yine kolaylık olması açısından bazı binalarda uygulanan Yaz Dönemi, Merkezi Sıcak Su Giderlerinin Paylaştırılması’na ilişkin hatalı paylaşım yöntemlerinin mevzuat açısından değerlendirilmesine yönelik olarak daha detaylı yazımızı aşağıdaki linkten okuyabilirsiniz.   
Yaz Döneminde Merkezi Sistemlerde Gelen Doğalgaz Faturası Nasıl Paylaştırılır? 

Ozan ÖZEN
İşletme Mühendisi, Bilirkişi
Apsiyon Akademi Koordinatörü