Site ve apartman yönetimleri bünyesinde personel çalışmıyor ya da çalışan personelleri başka bir firmadan yönetim hizmeti kapsamında dışarıdan alıyor (outsource) yani taşeron hizmeti kullanıyorlarsa, SGK ve Muhtasar Beyanname verme zorunlulukları bulunmamaktadır.
Muhtasar beyanname yükümlülüğü olmasa bile şifre almak için kayıt açtırılabilir ve personel çalıştırılması durumunda hazır hale getirilebilir. Ancak eleman çalıştırılmıyorsa zorunluluk yoktur. Tüm personeli outsource yoluyla çalıştıran yönetimlerin de MUHSGK (Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi) vb. bir yükümlülüğü bulunmamaktadır.
Site ya da apartman yönetimleri bünyesinde yalnızca bina görevlisi (kapıcı) çalıştırıyorlarsa, SGK yükümlülükleri olmasına karşın vergisel bir yükümlülükleri bulunmamaktadır. Bu kapsamda yer alan yönetimler kolay işverenlik uygulamasından yararlanabilirler. Ya da Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi verebilirler. Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi, muhtasar beyanname ile SGK kanununa göre verilmesi gereken aylık prim ve kazanç toplamıyla prim ödeme gün sayılarının bildirildiği beyannamedir. Apartman görevlisini (kapıcı) “SGK kolay işverenlik uygulamasıyla” giriş yapıldığında aylık düzenli SGK prim borcu sisteme yansır. Haricen apartman görevlisi için muhtasar beyannamesi düzenlemek gerekmez.
Apartman iş yerlerinin; kapıcı, kaloriferci, temizlikçi, güvenlikçi, bahçıvan gibi çalışanlarını her ay prim belgesi vermelerine gerek kalmadan “5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun” “ev hizmetlerinde çalışanların sigortalılığı ve konut kapıcılığı” başlıklı Ek madde 9’u kapsamında kolay bir şekilde SGK’ya bildirmelerini sağlayan kolay işverenlik uygulaması 1 Mart 2019 tarihinde uygulamaya girmiştir. İlk defa sigortalı çalıştırılmaya başlanılması nedeniyle iş yeri tescili yapması gereken ve kolay işverenlik kapsamına dahil olmak isteyen apartman yönetimlerinin e-Devlet üzerinden işyeri tescil başvurularını yaparak (iş yeri dosyası açarak) otomatik kolay işverenliğe geçmeleri imkanı getirildi. 5510 sayılı Kanunun Ek 9. maddesi kapsamında; konut kapıcılığı/apartman yönetimi iş yerleri 01/03/2019 tarihi itibariyle kolay işverenlik kapsamına alınmıştır. 1 Mart 2019 tarihinden önce tescil edilmiş konut kapıcılığı iş yeri işverenlerinin kolay işverenlik kapsamına geçişte yeniden iş yeri bildirgesi ve sigortalı işe giriş bildirgesi vermelerine gerek bulunmamaktadır. Ancak tescilli iş yerlerinde yeni bir sigortalı çalıştırılmaya başlanılması halinde sigortalı işe giriş bildirgesi verilecektir.
İlk defa sigortalı çalıştırılmaya başlanılması nedeniyle iş yeri tescili yapması gereken ve kolay işverenlik kapsamına dahil olmak isteyen apartman yönetimleri, e-Devlet üzerinden iş yeri tescil başvurularını yaparak otomatik kolay işverenliğe geçebilecektir. Ayrıca işverenlerden iş yeri ve sigortalı işe giriş bildirgesi alınmayacaktır. 5510 sayılı Kanunun Ek 9. maddesi kapsamında; konut kapıcılığı iş yerlerinde aylık prim ve hizmet belgesi/muhtasar ve prim hizmet beyannamesi Kuruma verilmeyecektir. Konut kapıcılığı iş yerlerinde sigortalı çalıştıran işverenler gün ve kazanç beyanında değişiklik olmadığı sürece, sigortalı için yaptıkları bildirime göre sistem tarafından tahakkuk ettirilecek sigorta primlerini ilgili ayı takip eden ayın sonuna kadar ödeyeceklerdir. İşverenlerce beyan edilen gün ve kazançlarda değişiklik yapılmadığı sürece, takip eden aylarda tahakkuk edecek primler, sisteme kaydedilen son beyan gün ve kazanç üzerinden oluşturulmaya devam edecektir. Beyan edilen gün/kazanç, işten ayrılış ya da eksik güne ilişkin bir değişiklik yapıldığında tahakkuk buna göre içinde bulunulan aydan itibaren sistem tarafından güncellenecektir.
Kolay işverenliğe geçen konut kapıcılığı iş yeri işverenlerine, damga vergisi tahakkuku yapılmayacaktır. e-Devlet SGK sayfasından apartman iş yeri tescilinin nasıl yapılacağı, otomatik kolay işverenlik uygulamasına nasıl geçileceği, e-bildirge şifresinin nasıl alınacağı, çalıştırılacak kişinin e-bildirge sisteminden sigorta girişinin nasıl yapılacağı SGK tarafından hazırlanmış olan KOLAY İŞVERENLİK KAPSAMINDA İŞ YERİ TESCİLİNİN ELEKTRONİK ORTAMDA YAPILMASINA İLİŞKİN KULLANMA KILAVUZU’nda anlatılmıştır.
Kapıcı dışında temizlik görevlisi, güvenlik, sekreter, halkla ilişkiler, spor eğitmeni, vale, kat görevlisi, tesisatçı vb. farklı pozisyonlarda eleman çalıştıran apartman ve site yönetimleri Gelir İdaresi Başkanlığı özelgeleri uyarınca muhtasar beyanname vermekle yükümlüdür. Diğer bir ifadeyle kapıcı dışındaki elemanlar gelir vergisi istisnası kapsamında sayılmadığından kendilerine ödenen ücretler vergiye tabi tutulmalıdır. Dolayısıyla bu pozisyonlarda çalışanlar için muhtasar beyanname verme zorunluluğu doğmaktadır. Bu konuda tereddüdü olanlar bağlı oldukları vergi dairelerinden görüş (özelge) talep edebilir. Bazı yönetimler tarafından, apartman ve sitelerin Gelir Vergisi Kanunu’n 94. maddesi kapsamına girmediği düşünülmektedir. Şöyle ki bu görüş sahipleri ilgili Kanun maddesinde yer alan “sair kurum” kavramı içinde apartman ve site yönetimlerinin olmadığını düşünmektedirler. Dolayısıyla site yönetimlerinin stopaj yapmakla yükümlü olmadığından hareketle beyanname vermemektedirler. Aynı gerekçe ile avukat, serbest muhasebeci mali müşavir gibi serbest meslek erbapları tarafından düzenlenen serbest meslek makbuzlarının da stopajsız kesilmesi uygulaması mevcuttur.
Apsiyon Akademi’ye bu konuda gelen yazı ve sorularda kimi sektör profesyonelleri “site yönetimlerinin gereksiz olarak muhtasar verme zorunda kaldığı, yöneticilerin büyük bir kısmının da bu sebeple bir serbest mali müşavir ile çalışmak zorunda olması dolayısı ile kat maliklerine ek bir gider kalemi haline geldiğini” sürekli olarak ifade etmektedirler. Ancak apartman ve site yönetimlerinin muhtasar beyanname vermek zorunda olmaları kanunen ilgili yönetimlerin serbest muhasebeci mali müşavir ile çalışmak zorunda olmaları anlamına gelmemektedir. Bir başka ifadeyle yönetimler kendi beyannamelerini internet ortamında kendileri de verebilirler. Fakat konunun teknik boyutu nedeniyle uzman kişilerce çalışılması ihtiyacı hasıl olduğundan dolayı serbest muhasebeci mali müşavir ile çalışmak zorunda kalmaktadırlar. İfade edilmesi gereken bir diğer husus ise bu konunun tartışmalı boyutunun olduğudur. Yargıya taşınan olaylarda Danıştay, vergi kanunlarında apartman ve site yönetimlerinin muhtasar beyanname vermesi yönünde açık düzenleme olmadığını, Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesi kapsamında sayılamayacağını ve sair kurum olarak değerlendirilemeyeceğini ifade ettiği içtihatlara imza atmıştır. Bir başka ifadeyle Danıştay’ın bazı emsal kararlarında muhtasar beyanname verilme zorunluluğu olmadığı ifade edilmiştir. Örnek bir karar aşağıda yer almaktadır.
Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu tarafından 13.10.2021 tarihinde verilen bir karar (K;.2021/1262) ile apartman ve site yönetimlerinin kanunen gelir vergisi kesintisi yapmasının mümkün olmadığı ve dolayısıyla muhtasar beyanname verme yükümlülüğünün bulunmadığı yönünde önemli bir emsal oluşmuştur. Aşağıda detayları okuyabileceğiniz blog yazımızda da görüleceği üzere bu içtihat sonrası konu yargı açısından netleştirilmiştir. Bu karar sonrası Danıştay 3. Dairesi tarafından verilen bir kararda da aynı husus vurgulanmış ve aynı sonuca ulaşılmıştır. Kararın ayrıntılarına aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz.
Diğer bir karar ise 2023 yılında verilmiştir.
“Özet: Site yönetiminin ücret ödemesinde gelir vergisi stopajı yapması gerekmez.”
Site yönetimlerinin 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesinde tevkifat yapmakla yükümlü kişi ve kurumlar arasında sayılmadığı, “sair kurum” olarak da kabulü mümkün bulunmadığından tevkifat yapma yükümlülüğü bulunmayan davacı site yönetimi adına yapılan tarhiyatta hukuka uyarlık bulunmamaktadır. “
Danıştay
Üçüncü Daire
Esas No: 2023/4697
Karar No: 2023/4293
Dolayısıyla yukarıda bahsedilen husus tartışmalı bir şekilde uygulanmaya devam etmektedir. Yargı kararlarında “apartman ve site yönetimlerinin stopaj yapma zorunda olmadığı” ifade edilmektedir. Ne var ki uygulamada Hazine ve Maliye Bakanlığı halen stopaj yapılması yönünde özelgeler vermektedir. Aksi düşünen kişiler dava açarak hak arayışı yapabilir. Sonuç itibariyle cezai işlemlerle karşılaşmamak adına beyanname vermeye devam etmekte fayda vardır. Dava açılmak istenirse muhtasar beyanname verilmesi aşamasında “ihtirazı kayıtlı beyanname” verilerek dava açılabilir. Daha fazla bilgi için aşağıdaki videomuzu izleyebilirsiniz.
Apartman ve site yönetimleri Danıştay’ın emsal kararları dikkate alındığında gelir vergisi kesintisi yapmak ve muhtasar beyanname vermek zorunda değildir. Bu konuda en son karara aşağıdaki blog yazımızdan ulaşabilirsiniz. Ancak unutulmamalıdır ki Gelir İdaresi Başkanlığı hala Danıştay’dan farklı düşünmektedir. Daha detaylı bilgi için aşağıdaki yazımızı okuyabilirsiniz.
Apartman ve Site Yönetimleri İçin Sigorta Bildirimleri
• Kolay İşverenlik Uygulamasından Yararlanan Yönetimler
• Kolay İşverenlikten Yararlanmayan Yönetimler
• Şifre alarak Beyanname Gönderebilirsiniz
• MUHSGK beyannamesi verilme zamanı
Konuları hakkında daha fazla bilgi için, Apartman ve Site Yönetimleri İçin Sigorta Bildirimleri linkindeki yazımıza ulaşabilirsiniz.
Apartman ve site yönetimleri Gelir İdaresi Başkanlığı’nın özelgeleri uyarınca serbest meslek erbapları ile çalıştıklarında, bu kişilere yaptıkları ödemeler sırasında gelir vergisi kesintisi yapmak ve muhtasar beyanname ile beyan etmek zorundadırlar. Bu durum personel çalıştırılması ile ilintili bir işlem değildir. Dolayısıyla personel çalıştırılmasa ya da outsource kaynaklı eleman çalıştırılsa dahi serbest meslek erbaplarına yapılan ödemelerden kesinti yapılmalı ve muhtasar beyanname verilmelidir. Ayrıca hukuki danışmanlık sözleşmesi imzalanan avukat için de bina yönetiminin muhtasar beyannamesi düzenlenmesi gerekir.
Alıntıladığımız danıştay kararlarını hariç tutmak gerekirse maliye bu konudaki yaklaşımını değiştirmeden avukat ya da müşavir gibi hizmetlerin ya da dışarıdan gerçek kişilerden alınan hizmet veya işçilik ödemelerinin sürekli veya süreler halinde verilmesi muhtasar beyanname zorunluluğunu ortadan kaldırmayacaktır. Örneğin avukattan alınan hizmetler bir yazılı sözleşmeye dayanmıyor olsa dahi avukata noterden verilen temsil vekaleti bir karinedir. Avukat bu karine sebebi ile stopaj beyanı yapmaktadır. Yazılı sözleşme ile hizmet alımı söz konusu olmadığı durumlarda dahi karşılıklı sözlü bir anlaşma bulunmaktadır. Alınan hizmette sözleşmenin yazılı olması zorunluluğu bulunmamakta, yapılan ödemeler, verilen temsil yetkiler, düzenlenen makbuzlar veya dekontlar hizmetin alındığını belgelemektedir. O halde örneğin bir avukatla çalışılıyorsa dosya başına da olsa bir hizmet alınıyorsa hatta hiç dosya ile alakası olmayan herhangi bir konuda danışmanlık hizmeti dahi alınıyorsa stopaj yapılmalı ve ödenmelidir.
Site yönetiminin gelir vergisi kesintisi yaparak izleyen ay verilecek muhtasar beyannamede beyan etmesi gerekmektedir. Önceden kayıt açılmadı ise kaydın açılması gerekecektir. Makbuz kesen taraf stopajı kendi gelir vergisinden düşmekte ve vergi dairesine o şekilde beyan etmektedir. Serbest meslek erbaplarından geçmiş yıllarda yapılan işlemler esnasında kesinti yapılmaması durumunda VUK’un 126. maddesinde yer alan “düzeltme zamanaşımı” hükümleri uyarınca geriye doğru tamamının pişmanlıkla beyan edilmesi mümkündür. Olası bir vergi denetimi esnasında gelir vergisi kesintilerinin yapılmadığının tespit edilmesi söz konusu olursa kesinti yapılması gereken vergi aslı ile birlikte vergi zıyaı cezası ve usulsüzlük cezaları da ödenmek durumunda kalınabilir. Diğer yandan serbest meslek erbaplarının vergi incelemesine tabi tutulması sırasında defter ve kayıtları ile belgelerinde apartman ve site yönetimleri tarafından kesinti yapılmadığı tespit edilebilir. Bu durumlarda apartman ve site yönetimleri de cezai işlemlerle karşılaşabilir.
Site Yönetimleri Mali Müşavir ile Çalışmak Zorunda Mı?
Apartman ve Site Yönetiminde Muhtasar Beyanname Nasıl Verilir?
a) Vergiden İstisna Eleman Çalıştıran Apartman ve Siteler
(Gelir vergisi kesintisine tabi olmayan sadece kapıcı çalıştıranlar)
Vergi kesintisi olmasa bile «0003 Gelir Stopaj» mükellefiyeti tesis ettirmek, Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamelerini elektronik ortamda göndermek zorundadırlar.
Vergi kanunlarına göre vergi kesintisi yapma zorunluluğu olmayan ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu uyarınca çalıştırdığı kapıcı için yaptığı ücret ödemeleri üzerinden gelir vergisi kesintisi yapma zorunluluğu bulunmayan sigortalıların sigorta primleri ve kazançları toplamı, meslek adları ve kodları ile prim ödeme gün sayılarını bildirme zorunluluğu olan apartman yönetimlerinin “0003 Gelir Stopaj mükellefiyeti” tesis ettirmek zorundadır.
“0003 Gelir Vergisi Stopajı” mükellefiyet tesisi bağlı olunan vergi dairesine bizzat başvurularak talep edilebileceği gibi, Dijital Vergi Dairesi’nden, dijital.gib.gov.tr (eskisi https://ivd.gib.gov.tr) adresinden de yapılabilir. Elektronik Ortamda Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi Gönderme Talep Formunu doldurarak yetkili vergi dairesine müracaat ederek, Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi göndermek için kullanıcı kodu, parola ve şifre almaları gerekmektedir.
Bunun için;
- İnteraktif vergi dairesine dijital.gib.gov.tr (eskisi https://ivd.gib.gov.tr) Kullanıcı Kodu / Vergi Kimlik No / T.C. Kimlik No ve şifre bilgileri ile giriş yapılır.
- Şifresi olmayan mükellefler “Kayıt Ol” adımı ile şifre edinebilirler.
- Sisteme girdiklerinde “İşlem Başlat / Mükellefiyet İşlemleri / Muhtasar ve Prim Hizmet
Beyannamesi Gelir Stopaj Mükellefiyeti Açılış Dilekçesi” ile başvuruda bulunabilirler.
Apartman yönetimi Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesini elektronik ortamda gönderebilmek için Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi Genel Tebliği (Sıra No: 1) ekindeki “Elektronik Ortamda Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi Gönderme Talep Formu”nu (Ek-1) doldurarak yetkili vergi dairesine müracaat ederek, Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi göndermek için kullanıcı kodu, parola ve şifre alabilir.
Bu mükellefler (apartman/siteler) için beyannamelerini elektronik ortamda hazırlamalarını sağlayan Beyanname Düzenleme Programında (BDP) yer alan 1003A kodlu Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesinin sadece SGK Bildirimleri bölümü doldurabilir ya da İnternet Vergi Dairesi'nde Beyanname İşlemleri bölümünde yer alan “Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi (Vergi Kesintisi Yapmayanlar İçin)” menüsündeki beyanname doldurularak da yükümlülük yerine getirebilir. Bu işlemler mali müşavirler aracılığıyla da yapılabilir.
Apartman ve site yönetimleri istemeleri halinde Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi’ni 340 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ekinde yer alan “Elektronik Beyanname Aracılık Sözleşmesi (Ek-4)” düzenlemek suretiyle aracılık yetkisi verilmiş gerçek veya tüzel kişiler vasıtasıyla da elektronik ortamda gönderebilir. Apartman ve site mükelleflerinin dikkat etmesi gereken önemli bir konu da, oluşan tahakkuklarda damga vergisinin ilgili ayın 26’sına, SGK tahakkukunun ise ayın sonuna kadar ödenebiliyor olmasıdır. Her iki tahakkuk da kredi kartı ile ödenebilmektir.
İnceleme Önerisi: Gelir İdaresi Başkanlığı İnternet Vergi Dairesi Başkanlığı web sitesi - “e-Beyanname Gerekli Programlar”
İnceleme Önerisi: Gelir İdaresi Başkanlığı Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesine İlişkin Sık Sorulan Sorular-SSS
b) Vergiye Tabi Eleman Çalıştıran Apartman ve Siteler
(Gelir vergisi kesintisine tabi olan işçi çalıştıranlar)
Gelir vergisi kesintisine tabi sigortalı çalışanı bulunan, düzenli olarak Muhtasar Beyanname ve Aylık Prim ve Hizmet Belgesi veren apartman/site yönetiminin vergi kesintilerine ilişkin bilgilerle sigortalının sigorta primleri ve kazançları toplamını Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi ile elektronik ortamda beyan etme (beyannamelerini elektronik ortamda gönderme) zorunluluğu bulunmaktadır.
Bu yönetimler “Elektronik Beyanname Gönderme Talep Formu (Ek-1)”nu doldurarak yetkili vergi dairesine müracaat etmeleri halinde vergi dairesince kendilerine kullanıcı kodu, parola ve şifre verilecektir. “Apartman ve Site Yönetiminde Muhtasar Beyanname Nasıl Verilir?” konulu videomuzu buradan izleyebilirsiniz.
1 Sıra No.lu Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi Genel Tebliği ile vergi kesintilerine ilişkin bilgilerle birlikte, sigortalının sigorta primleri ve kazançları toplamının Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi ile elektronik ortamda beyan edilmesi zorunluluğu getirilmiştir. Buna göre gelir vergisi kesintisine tabi çalışanı bulunan apartman yönetiminin de vergi kesintilerine ilişkin bilgilerle sigortalının sigorta primleri ve kazançları toplamını Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi ile elektronik ortamda beyan etme zorunluluğu bulunmaktadır.
Muhtasar mükellefiyeti bulunan ve aynı zamanda 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'na göre sigortalıların prime esas kazanç ve hizmet bilgilerini bildirmekle yükümlü apartman yönetimlerinin Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamelerini elektronik ortamda gönderebilmeleri için 340 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ekindeki “Elektronik Beyanname Gönderme Talep Formu (Ek-1)”nu doldurarak yetkili vergi dairesine müracaat etmeleri halinde vergi dairesince kendilerine kullanıcı kodu, parola ve şifre verilecektir. Bu işlemler mali müşavirler aracılığı ile de yapılabilir. Apartman ve site yönetimleri istemeleri halinde Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi’ni 340 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ekinde yer alan “Elektronik Beyanname Aracılık Sözleşmesi” düzenlemek suretiyle aracılık yetkisi verilmiş gerçek veya tüzel kişiler vasıtasıyla da elektronik ortamda gönderebileceklerdir.
Apartman ve Site Yönetiminde Muhtasar Beyanname Nasıl Verilir?
Apartman ve site yönetimleri kanunen bir serbest muhasebeci ve mali müşavir ile çalışmak zorunda değildir. Ancak konunun teknik boyutu kanuni zorunluluk dışında bir ihtiyaç arz ettiğinden birçok yönetim bir serbest muhasebeci mali müşavir ile çalışmaya devam etmektedir. «0003 Gelir Stopaj» mükellefiyeti tesis ettirme zorunluluğu ile ilgili daha detaylı bilgiyi Site Yönetimleri Mali Müşavir ile Çalışmak Zorunda Mı? konulu blog yazımızdan ve videomuzdan edinebilirsiniz. Bu tür sorunlar yaşamamak için bir mali müşavir ile çalışmanızı öneririz.