LPG Kullanan Araçların, Apartman ve Sitelerin Kapalı Otoparklarına Girişi Yasak Mıdır?

Türkiye'deki mevcut mevzuata göre; LPG ve CNG (Sıkıştırılmış doğal gaz) yakıtı kullanan araçların, apartman ve sitelerinin, iş merkezlerinin, eğitim merkezlerinin ve diğer binaların kapalı otoparklarına girmeleri ve park etmeleri yasaktır. LPG'li araçlara yönelik yasaklama, 19 Aralık 2007 tarihinde, 26735 sayı ile Resmi Gazete'de yayımlanan "Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik"te “Otoparklar” başlığındaki 60. maddenin 4. fıkrasında ilk cümlede "LPG veya sıkıştırılmış doğal gaz (CNG) yakıt sistemli araçlar, kapalı otoparklara giremez ve alınmaz." ifadesinde yer almaktadır. Bu durumun şu an için tek istisnası “Alışveriş Merkezleri Hakkında Yönetmelik” kapsamındaki alışveriş merkezlerinde bulunan kapalı otoparklara LPG’li araçların girebilmesi ile ilgili düzenlemedir. O da sıkı kurallara bağlıdır. Aşağıdaki ilgili başlıkta sözü edilmektedir. Yine 17.08.2000 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'nın ‘'Araçların İmal, Tadil ve Montajı Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik’'e göre ise Türkiye'de LPG ve CNG yakıtı kullanan araçların kapalı otoparklara park etmelerine izin verilmemektedir. Ayrıca LPG'li araçların arka camlarına yapıştırılması zorunlu olan -ancak çoğunlukla araçlarda bulunmayan- yapıştırmalar üzerinde "Bu Araç Kapalı Yerlere Park Edilemez" ibaresi bulunmaktadır. Eğer konut apartman ve sitesi, iş merkezi, eğitim merkezi yönetimini yapıyorsak, kapalı otoparklara LPG ve CNG (Sıkıştırılmış Doğalgaz) yakıtı kullanan araçların girişine izin vermemeliyiz.

LPG Kullanan Araçların Girişinin Israr Edilmesi Durumunda, Genel Kurul Kararı Alınması Gerekir Mi?

"Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik"’in 4. Maddesinde “Tanımlar” bölümünde II. fıkrasında “Site: Herhangi bir şekilde çevresinden ayrılan ortak kullanım alanları, güvenlik teşkilatı ve sistemleri ile yönetim bütünlüğü olan konut veya işyeri topluluğu” olarak tanımlamış olup, aynı yönetmeliğin “Genel sorumluluklar ve Yasaklar” başlıklı 7. Maddesinin 11. fıkrasında “Yönetmeliğin bu bölümündeki maddelerinde yer alan yangın güvenliği, itfaiyeye yardım ve yasaklar ile ilgili hususların uygulanmasından; kamu yapılarında binadaki en üst amir, kat mülkiyeti tesis etmiş yapılarda yöneticiler ve site yöneticileri ve diğer binalarda ise bina malikleri sorumludur.” demektedir.

Bununla beraber yine "Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik"’in 124. maddesinin ilk fıkrasında “Yangın güvenliği sorumluluğu” tanımlanmış, “Yapı, bina, tesis ve işletmelerde yangın güvenliğinden; kamu ve özel kurum ve kuruluşlarda en büyük amir, diğer bina, tesis ve işletmelerde ise sahip veya yöneticiler sorumludur.”, 125. maddesinin ilk fıkrasında “Çalışma saatleri içinde görevli sayısına ve binadaki en büyük amirin takdirine göre, binanın her katı, bölümü veya tamamı için görevliler arasından yangın güvenliği sorumlusu seçilir. Sorumlu, çalışma saatinin başlangıcından bitimine kadar sorumlu olduğu bölümde, yangına karşı korunma önlemlerini kontrol etmek ve aldırmakla yükümlüdür. Kat mülkiyetine tabi olan binalarda bu sorumluluğu bina yöneticisi üstlenir.”, 137. maddesinin 2. fıkrasında “Yangın önleme ve söndürme konusundaki iç düzenlemeler yapı, bina, tesis ve işletmenin sahibi, yöneticisi veya amiri tarafından yürütülür.” ifadeleri bulunmaktadır. Öyle ise yönetmeliğin uygulanmasındaki asıl sorumlu “kat mülkiyeti tesis etmiş yapılarda bina yöneticileri, yöneticiler ve site yöneticileridir”. Mevzuat açısından LPG ve CNG (Sıkıştırılmış Doğalgaz) yakıtı kullanan araçların konut apartman ve sitelerinin, iş merkezlerinin, eğitim merkezlerinin ve diğer binaların kapalı otoparklarına girmeleri ve park etmeleri yasak olduğuna göre “Kat maliklerininin bu gibi taleplerinin de bir anlamı olmayacaktır”.

634 Sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu’nun “II- Yöneticinin görevleri” başlığı, “1. Genel yönetim işlerinin görülmesi:” 35. Maddesinin b) fıkrasında yöneticinin “Anagayrimenkulün gayesine uygun olarak kullanılması, korunması, bakımı ve onarımı için gereken tedbirlerin alınması”, h) fıkrasında ise “Anagayrimenkulün korunması ve bakımı için kat maliklerinin yararına olan hususlarda gerekli tedbirlerin, onlar adına alınması” hususlarında görevleri bulunmaktadır. Kanuna göre bir yöneticinin bu hususlarda görevi var ise sorumluluğu da var demektir. O halde bir konut yöneticisinin mevzuatla yasaklanmış bir hususta kat malikleri kurulu / temsilciler kurulu tarafından mevzuata aykırı davranması için alınan “LPG’li araçların otoparka alınmasına ilişkin” kararı da uygulamaya yetkisi bulunmamakla beraber, aksi durumda sorumluluğu devam etmektedir.

Konut, bina veya sitelerinde yaşayan malik ve sakinler ile yaşanılan sorunların en aza indirilmesi için de otopark girişlerine “2007/12937 BAKANLAR KURULU KARAR SAYILI “BİNALARIN YANGINDAN KORUNMASI HAKKINDAKİ YÖNETMELİK” GEREĞİNCE LPG VEYA SIKIŞTIRILMIŞ DOĞALGAZ (CNG) YAKIT SİSTEMLİ ARAÇLARIN KAPALI OTOPARKLARA GİRMESİ YASAKTIR.” tabelasının asılmasını tavsiye etmekteyiz.

Site Sakinleri Alışveriş Merkezlerine LPG’li Araçları ile Girebildiklerini İfade Etmekteler!

Biliyoruz ki otogazlı araçlar günden güne artıyor ve dolayısı ile kullanıcılar kapalı otoparklara girememenin sorunlarını yaşıyor, mevcut mevzuatın değişmesini istiyorlar. Yukarıda, LPG'li araçlara yönelik yasaklamanın 19 Aralık 2007 tarihinde 26735 sayı ile Resmi Gazete'de yayımlanan "Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik"te “Otoparklar” başlığındaki 60. Maddenin 4. fıkrasında ilk cümlede "LPG veya sıkıştırılmış doğalgaz (CNG) yakıt sistemli araçlar kapalı otoparklara giremez ve alınmaz." ifadesinde yer aldığını ifade etmiştik. Bununla beraber dördüncü fıkranın birinci cümlesinin devamında 4/11/2020 tarih ve 31294 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 3167 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararı ile yürülüğe giren "Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik" gereğince aşağıdaki cümle ve bentler ilave edilmiştir.

“26/2/2016 tarihli ve 29636 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Alışveriş Merkezleri Hakkında Yönetmelik kapsamındaki alışveriş merkezlerinde bulunan kapalı otoparklara; TS 9881 “Araç park yerleri için kurallar" standardında yer alan “Tip 1-Ticari faaliyet amaçlı park yerleri" için belirlenen kural ve şartları sağlamaları, buna ilişkin TSE’den hizmet yeterlik belgesi ile mahallin itfaiye teşkilatının uygun görüşünü almaları ve aşağıda belirtilen diğer şartların sağlanması kaydıyla, mevzuata uygun olan LPG kullanan araçların girmesine izin verilir:

a) İş yeri açma ve çalışma ruhsatı vermeye yetkili idareler, bu fıkra kapsamındaki otoparkların kayıtlarını tutarak yıllık denetimlerini yapmak ya da yaptırmakla yükümlüdür.

b) LPG’li araçların alınabileceği otoparkların araç giriş kısmına, TS 9881’e uygunluk işareti içeren en az 90x60 cm ebatlarında tabela araçların görebileceği şekilde asılır.

c) LPGʻIi araçların alınabileceği kapalı otopark alanları 1’inci bodrum katlardan daha aşağıdaki katlarda konumlandırılamaz ve bu otoparklar ile bunların giriş ve çıkışları, diğer araçların alınacağı otoparklar ile bunların giriş ve çıkışlarından ayrı olarak düzenlenir.

ç) LPG’li araçların alınacağı otoparkların havalandırma ve elektrik tesisatı kıvılcım güvenlikli (ex-proof) olarak, havalandırma tesisatı yer seviyesinde biriken LPG gazını algılama cihazına bağlı otomatik çalışacak özellikte ve gazı süpürecek kapasitede düzenlenir.

d) LPG’li araçların alınacağı otoparkların zemininde, uygun eğimde dere oluşturularak su drenajı sağlanır. Bu bölümlerde ızgara sistemi kullanılmaz. Dere sisteminin tahliye noktalarında gaz geçişini engelleyecek sifonlu rögarlar kullanılır.

e) Bu otoparkları, tescil belgesinde LPG’li olduğu belirtilen ve geçerli muayenesi bulunan araçlar kullanabilir. Yetkilendirilmiş ve TS 9881 standardında belirlenmiş olan Tip 1 otoparklarda çalışanlar ile ilgili kurallar kapsamında verilen şartları sağlayan araç giriş-çıkış ve kayıt sorumlusu görevlilerce araçların belirtilen şartları sağlayıp sağlamadığı kontrol edilir, şartları sağlamayan LPGʻIi araçlar söz konusu otoparklara alınmaz.” hükümleri bulunmaktadır.

O halde “Alışveriş Merkezleri Hakkında Yönetmelik” kapsamındaki alışveriş merkezlerinde bulunan kapalı otoparklara; "Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik" uyarınca LPG’li araçların alınabilmesi için hem yapının mimarisinin, kurulu havalandırma, mekanik ve elektrik tesisatının ve işletilmesine yönelik kontrollerin beraberce bulunması yine işyeri açma ve çalışma ruhsatı vermeye yetkili idareler ile mahallin itfaiye teşkilatının uygunluk görüşünün alınması, bir yandan da şartları sağlamayan LPGʻIi araçların denetlenmesini ve girişinin engellenmesini gerektirir.

LPG Kullanan Araçlar Kapalı Otopark için Ne Gibi Riskler Oluşturur?

Petrolden ve doğalgazdan elde edilerek basınç altında sıvılaştırılan propan, bütan ve izomerleri gibi hidrokarbonları veya bunların karışımı olan LPG'de kaçak olduğu zaman bu gaz ve gaz karışımları havadan ağır olduğu için tabana iner, eğer bu olay kapalı garaj gibi kapalı alanlarda olursa gaz olduğu yerde kalır ve asıl tehlike bundan sonra başlar. Mevcut uygulamadaki risk sadece LPG montajını yapan kişi ve kurumlar değildir. Sorunun bir diğer tarafı da mevcut otopark yapı stoğu, otoparkları işleten kişi, kurum veya yönetimlerdir. LPG montaj işleminde ve araçlarda nasıl riskler bulunuyorsa, kapalı otopark mimari yapısı ve hatta gelişmiş mekanik sistemlere sahip olsa da otopark işletmelerinde de başka riskler bulunmaktadır. LPG'li araçların kapalı otoparklara park edememesi ile ilgili uygulamanın kalkması durumunda, kapalı otoparklarda yeterli havalandırma sisteminin bulunması konusunda kesin olarak tedbirlerin alınması gerekecektir.

Az sayıda da olsa kapalı konut otoparklarının bir kısmında emiş pompaları mevcut ve havalandırma sistemi bulunmaktadır. Ayrıca bazı otoparklarda yapılış şekli itibarıyla karşılıklı iki çıkış ve bir giriş mevcut; karşılıklı havalandırma sistemi bulunuyor. Bazı otoparklar yaklaşık bin, iki bin hatta üç bin araca hizmet veriyor. Örneğin üç bin aracın aynı anda bulunması esnasında karbondioksit gazı yükseldiğinde devreye giren özel sistemler var. Gaz birikmesi durumunda tahliye fanları devreye giriyor. Dolayısıyla bu tür otoparklarda gaz sıkışması gibi bir durum olamaz. Ancak yine de bu tür gelişmiş yapıya sahip otoparklarda LPG'li araçların kapalı otoparklara girmesine kesinlikle izin verilmemektedir. Genel yapı stoğuna ve trafikte gezen araçların LPG kitleri yapısı ve standardına bakıldığında LPG’li araçların açık alanda park etmesi gerekmektedir. Bununla beraber benzinli araçların da LPG’li (otogazlı) araçlar kadar olmasa da kapalı otoparklara park etmesinin insan hatası, sızıntı, havalandırma eksikliği ve yangın gibi risklerinin bulunduğunu ifade etmek gerekir.

Benzin ya da mazotlu araçların yakıt tanklarında olası sıkışmalarda tahliye hortumlarıyla sıkışan gazlaşmayı dışarı sıvı olarak atmayı sağlayan sistemleri bulunsa da güvenlik standartlarına uygun LPG'li bir araç benzinli araçlara göre daha az tehlike oluşturmaktadır. Yıllardır LPG’li araç kullanan bir mühendis olarak kullandığım aracın otogaz tankında bulunan emniyet valfinden ötürü, otogaz tankının patlama ihtimalinin, standart bir benzinli veya dizel aracın tankına göre daha düşük olduğunu bilmekteyim. Bununla beraber TSE-ECE R67-1 standardı, otogaz dönüşüm sistemi dahilinde araçlarda emniyet valfinin bulunmasını tavsiye etmektedir. Belirtilen bu emniyet valfi, tankın iç basıncı yükseldiğinde kontrollü bir şekilde gazı dışarı bırakır, tankın iç basıncının düzenli bir şekilde düşürülmesini sağlar ve böylece aracın güvenliği artar. Türkiye'de, maalesef otogazlı araçların azami yüzde 20'sinin emniyet valfi taşıdığı tahmin edilmektedir. Hal böyle iken olası gaz sıkışmalarında kapalı alanlarda yangın ve patlamalara yol açmaları muhtemeldir. Bu nedenledir ki; her ne kadar LPG’ci olsam dahi LPG’li araçların kapalı otoparklara girmesinin kanunen yasak olmasının mevcut LPG kullanan araçların yeterlilikleri sebebi ile doğru olduğunu düşünmekteyim.

Türkiye’de LPG’li Araçların Kapalı Otoparklara Girmesi Yasakken Dünya’daki Durum Nedir?

Güvenlik önlemleri eksiksiz alınmış LPG'li araçların kapalı otoparklarda park edememesi, cadde kenarlarında oluşan trafik sorununun büyümesine ve otomobil kullanıcıları açısından park sorununun yaşanmasına sebep olmaktadır.

Fransa'da emniyet valfi ile donatılmış LPG'li araçlar yer altında bulunan otoparklara park edebilirken, benzer şekilde Hong Kong'ta da LPG'li araçlar, uygun havalandırma tesisatı bulunduran kapalı otoparklara rahatça girebilmektedir. Yine birçok Avrupa ülkesi dahil olmak üzere dünyada çok sayıda ülke güvenlik önlemleri alınmış LPG'li araçların kapalı otoparklara park etmelerine izin vermektedir. İngiltere, Almanya, İspanya, Hollanda, İtalya, Belçika, Lüksemburg başta olmak üzere pek çok ülkede LPG'li araçlar kapalı otoparklara rahatça girebilmektedir.

LPG ve CNG'li yakıt kullanan araçların Avrupa'da birçok ülkede kapalı otoparklara park edebilmesi, buna karşın Türkiye'de park edememesinin nedeni, LPG'li araç kitlerinde Türkiye'de ve Avrupa'da kullanılan standartların farklılığından kaynaklanmaktadır. Avrupa'da LPG’li araç kitlerinde kullanılan standart ECR-115 olup, Türkiye'de kullanılan standart olan ECR 67-01’e göre daha gelişmiş ve komplike bir standarttır. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'nın; LPG'ye dönüştürülen araçların kullanımına, dönüşümüne, montaj tespit raporlarının da düzenlenmesine yönelik 2005 yılında yaptığı yetki devrinden sonra ECR 67-01 standardının uygulanmasına yönelik çalışılmış ve başarı da sağlanmıştır. Nihayetinde LPG'li araçlarda uygulanan sistem iyileştirildiğinde ve kapalı otoparklarda yeterli havalandırma sistemi uygulandığında, LPG'li araçların kapalı otoparklara park etmelerinin bir sakıncası da olmayacaktır.