Binaya Gelen Doğal Gaz Faturasındaki Birim Fiyat ile Bireysel Gider Paylaşım Belgesindeki Birim Fiyat Neden Farklıdır?

Isı Sayacı (Kalorimetre) Nedir?

Merkezi Isıtma ve Sıhhi Sıcak Su Sistemlerinde Isınma ve Sıhhi Sıcak Su Giderlerinin Paylaştırılmasına İlişkin Yönetmelik gereğince; kalorimetre diğer adı ile ısı sayacı cihazı; bir merkezden elde edilen ısıtma enerjisinin binalara dağıtılmasını ve bağımsız bölümlerin ısıtılmasını sağlayan sistemlerde (merkezi ısıtma sistemli binalarda) takılı olduğu dairedeki kullanılan kullanılan ısı enerjisini ölçmeye yarayan, üzerine yerleştirildiği ısıtma hattından geçen ısı enerjisi miktarını debi ve sıcaklık farkına göre ölçen cihazına verilen isimdir.

Merkezi sıhhi sıcak su sistemi ise bir merkezden elde edilen sıhhi sıcak suyun binalara ve bağımsız bölümlere dağıtılması ve kullanılmasını sağlayan sistemin adı olup, merkezi ısıtma sistemi ve merkezi sıhhi sıcak su sistemlerine sahip binalarda bulunan ölçüm okuma ve faturalandırma cihazları; ısı sayaçları (kalorimetreler), sıcak su sayaçları, ısı ölçerler (pay ölçerler) ölçüm ekipmanları olarak adlandırılır. Bağımsız bölümdeki kalorimetre cihazı (ısı sayacı) dairenize giren ve çıkan sıcak su arasındaki sıcaklık farkını hesaplayarak bu değeri hattan geçen (daireye giren) toplam su miktarı ile çarparak dairenizde tükettiğiniz ısı enerjisi miktarını hesaplar ve bu değeri Joule ya da kWh olarak toplam tüketim miktarına çevirir. Diğer bir ifade ile "kalorimetre, içinden geçen suyun debisini ölçer ve giren sıcak suyu prop yardımıyla ölçerek daha sonra da peteklerden dönen ve bir miktar soğuyan sıcak suyu ölçer ve fark derecesini kWh olarak yazar." Bağımsız bölüme giren su ile dönen su arasındaki sıcaklık farkı ne kadar az olursa o kadar az KWh yazar, ikisi arasındaki sıcaklık farkı ne kadar fazla ise o kadar fazla KWh yazar.

Giren su ile peteklerden dönen su arasındaki sıcaklık farkı ne kadar çok olursa o kadar çok kilowatt saat (kWh) yazar. KiloWattsaat (kWh) bir saatte yapılan enerji üretim veya tüketim miktarını ifade eden birimdir. 1 kWh saat bir saat boyunca sürekli olarak 1 kWh güç kullanımını gösterir. 1000 watt saat veya 3.6 megajoule'e eşdeğer bir enerji birimidir.

IoT Çözümleri: Sayaç Okuma Sistemi

Ücretsiz Doğal Gaz, Merkezi Isıtma ve Sıcak Su Sistemli Site ve Apartmanlarda Nasıl Uygulanacak?

Merkezi sistemle ısınan ve sıcak su temin edilen apartman ve sitelerde yönetimlerin doğal gaz tedarik kurumu ile imzalanmış olan sözleşmelerindeki bağımsız bölüm sayısına göre hesap edilmek sureti ile doğal gazı 25 metreküp indirimli olarak satın alacak. Bu konuda daha detayı bilgi için “Ücretsiz Doğal Gaz Merkezi Isıtma ve Sıcak Su Sistemli Site ve Apartmanlarda Nasıl Uygulanacak?” konulu yazımızı okuyabilirsiniz. 

Sayaç Okuma Sistemi Nedir, Nasıl Çalışır?

Sayaç tüketim değerlerini uzaktan, anlık ve otomatik bir şekilde okuyup faturalandırma ve bildirimlerinin yapılmasını sağlayın. Detaylı bilgi almak için hemen tıklayın.

Ücretsiz Doğal Gaz Merkezi Isıtma ve Sıcak Su Sistemli Site ve Apartmanlarda Nasıl Uygulanacak? 

Doğal Gaz Faturalarındaki kWh ile Kalorimetrelerden Ölçülen kWh Aynı Enerji Midir?

Kazanımızın ne kadar doğal gaz tükettiği değil aslında ne kadar enerji tükettiği önemlidir. Çünkü gazı idaresi enerji satar, tüketilen kWh'i faturalandırır. Fakat kullandığımız toplam enerjiyi bulmak için tükettiğimiz gazın hacmini ölçer. Bunun için gaz sayacı kullanmak durumundadır. Metreküp (m³) cinsinden ölçtüğü bu hacmi, bazı formülleri kullanarak kWh'e yani enerji tüketimine çevirir ki bu formüllerde kullanılan değerler mevsime, havaların durumuna, rakıma vs. göre sürekli değişir.

Gazı kazanlarımızda havada bulunan oksijen ile yakmak sureti ile ısı enerjisine çevirerek, bu çevrim sırasında da CO2, CO, su buharı ortaya çıkararak, suyu ısıtır ve bina içinde bu ısınan suyu çeviririz. Isınan su çeşitli sistemlerde farklı olarak neticede radyatörlerden vs. geçerek ısıyı ortama verir. Bu dönüşüm tabi ki bir enerji kaybına yol açar. Kazanlar %100 verimle doğal gaz enerjisini ısı enerjisine çeviremez. Çevrimi sağlamak için aldığımız gazın hesaplanan kWh ile çevrim sonucunda ortaya çıkan ısı enerjisini birbirine karıştırmamız gerekir. Her ne kadar bağımsız bölüm kullanıcılarına yetkili okuma şirketleri veya site /apartman yönetimleri tarafından gönderilen “Bireysel Gider Paylaşım Belgesi” kWh gibi ifadeler bulunsa dahi bu aslında bir cal (kalori) değeridir.

Özetle; bir sisteme bir dönemde giren gaz faturasının üzerinde "Tüketilen Enerji Miktarı (kWh)" 209.592,94 iken, sistemdeki kalorimetreler toplamının tükettiği kWh’lar toplamı 167.617,00 olabilir.  Yani gaz faturasının birim kWh değeri ile kalorimetre (ısı sayacının) tüketiminin birim kWh parasal değeri aynı değer değildir. Bununla beraber tüm bağımsız birimlere dağıtılan bireysel gider paylaşım belgelerindeki TL değerlerinin toplamı gelen doğal gaz fatura TL değerine eşit olmalıdır. Bununla beraber bazı site / apartman yönetimleri Merkezi Isıtma ve Sıhhi Sıcak Su Sistemlerinde Isınma ve Sıhhi Sıcak Su Giderlerinin Paylaştırılmasına İlişkin Yönetmelik'in 5.a maddesine göre merkezi ısıtma sistemlerinin işletme giderlerini, kazan bakım, onarım, baca temizliği, kalorifer dairesi veya kazan elektrik giderleri, sadece kazan ile ilgili personelin giderleri ve benzeri giderleri de yakıt faturası haricinde eklemek sureti ile bağımsız bölümlere dağıtmaktadır. Bu yöntem de yönetmeliğe uygundur. Aynı şekilde doğal gaz yerine LPG, katı yakıt (kömür) veya sıvı yakıt (fuel-oil) kullanımı söz konusu ise yine yönetmeliğe uygun olarak dağıtım yapılmalıdır.

Isı Sayaçları Muayene Yükümlülüğü, Başvuru Sorumluluğu ve Görevi Kime Aittir?Isı Sayaçları (Kalorimetre) Muayene Yükümlülüğü, Başvuru Sorumluluğu ve Görevi Kime Aittir?  

Site Yönetimi, Kat Maliklerine Doğal Gaz Satışı/Ticareti Yapabilir Mi, Yasal Mıdır?

Yönetimlerin doğal gaz satışı / ticareti yapması mümkün değildir. Bu konuda uymaları gereken yönetmelik "MERKEZİ ISITMA VE SIHHİ SICAK SU SİSTEMLERİNDE ISINMA VE SIHHİ SICAK SU GİDERLERİNİN PAYLAŞTIRILMASINA İLİŞKİN YÖNETMELİK"tir. Enerji piyasası kurallarına göre doğal gaz dağıtım Şirketi hariç hiçbir kurum ve kuruluş, doğal gaz satışından/ticaretinden kar elde edemez. Site yönetimleri maliyetleri yansıtmak hariç olmak üzere ticari faaliyet yapamazlar. Aksi durumda T.C. Cumhuriyeti Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’na https://www.epdk.gov.tr/ şikayet yapılabilir.

Doğal Gaz Nedir, Bina Yönetimlerine Nasıl Faturalandırılır? 

Doğal gaz birim fiyatı her ay değişebilir. Diğer taraftan faturaların hesabında yine her dönemde değişen hacim (m³), düzeltme katsayısı, ortalama fiili üst ısıl değer (kWh/m³) ve bunların hesabı ile dolayısı ile tüketilen enerji miktarı (kWh) bulunmaktadır. Bu bizim satın aldığımız gaz yakıtıdır. Konutlarda kullanılan doğal gazın ısıl verimi (ısıl değeri) 8250 kcal/Sm³ olup, diyelim ki 1 m³'ü 5,45 TL/m³ ise 92% verimle 0,73 TL/1000kcal'dir. Diğer taraftan 1 kWh doğal gaz tüketiminden 860,42 kcal enerji açığa çıktığı kabul edilir. Yine doğal gazın (N m³) Alt ısıl değerleri 8250kcal, 9,59 kWh, Üst ısıl değerleri 9155kcal, 10,62 kWh'tır. İçerisinde esas olarak metan (CH4) ve daha az oranda etan (C2H6) ve propan (C3H8) gazları ağırlıklı olan doğal gazın hava ile karışımı daha kolay, yanma verimi oldukça yüksektir. 1 m³ gazın yanması sonucu 8250 kcal enerji açığa çıkar. Doğal gazın özgül ağırlığı 0.55 kg/m³ civarındadır, aynı hacimdeki havadan yarı yarıya daha hafiftir. Doğal gazın tutuşma sıcaklığı 650 oC’dir. Doğal gazın alev hızı 0.36 m/s’dir. Doğal gazın üst ısıl değer aralığı 8750-9360 kcal/m³’tür. Ayrıca doğal gaz tam yandığında, hidrojenle oksijenin tepkimesi sonucunda su buharı meydana gelir. Doğal gazın yanması sırasında, ısının bir kısmı reaksiyon suyunun buharlaşması için harcanır. Doğal gazın yanması sonucu oluşan baca gazındaki su buharı oranı % 16.9 civarındadır. Doğal gaz içerisinde kükürt bulunmadığından baca gazı sıcaklığı 56 oC'ye kadar indirilebilir. Baca gazlarının ısısından yararlanma olanağı sağlanırsa verim, üst ısıl değerde % 96-97 oranında gerçekleşebilmektedir.

Tablo: 1- Örnek Doğal Gaz Faturası Hesaplaması

Sayaçtan Ölçülen Hacim / Tüketim (m³): Bir önceki ve son okuma tarihleri arasında sayaçtan geçmiş olan hacmidir. İlk ve son göstergeler arasında bulunan farkı ifade eder. Doğal gaz tüketim miktarının belirlenmesi için sayaçtan okunan dönem sonundaki endeks, ilk endeksten çıkartılarak aylık metreküp (m³) tüketim miktarı bulunur. Sonra düzeltme katsayısı ile çarpılır. Daha sonra kWh cinsine çevrilerek doğal gaz tüketim miktarı bulunmuş olur. 

Doğal gaz tüketimi normal şartlarda metreküp (m³) cinsinden yapılır ve hesaplanır. Metreküp (m³) ile kWh birbirlerine dönüştürülmesi mümkündür. Doğal gaz tüketiminin kWh cinsinden bulunması sırasında 1 metreküp (m³) doğal gazdan kaç kWh enerji üretilebileceği bilgisi önemlidir. Mevzuata göre 1 kWh doğal gazdan 860,42 kilokalori (kcal) enerji elde edildiği kabul edilir. Bir metreküp doğal gazın yanımı sırasında elde edilen enerji ise kilokalori (kcal) birimiyle ifade edilir. Bu enerji tüketimini faturada kullanılan kWh cinsinden tespit etmek içinse aşağıdaki formül uygulanır.

kWh =	m³ x kcal/m³
	860,42 kcal /kWh

Düzeltme Kat Sayısı: Doğal gaz sıkıştırılabilir bir akışkan olmasından ötürü farklı basınçlarda kullanılmış olan gerçek doğal gazın miktarının belirlendiği katsayıdır. Katsayı aylık olarak değişiklik göstermektedir.
Düzeltilmiş Tüketim (m³): Sıcaklık, basınç ve sıkıştırılabilir gibi bazı değişkenler göz önünde bulundurularak hesaplanan ve sayaçtan geçmiş olan doğal gazın standart hacmini ifade eden değerdir. Tüketim değerine düzeltme katsayısı eklenerek elde edilmektedir. Düzeltilmiş tüketimin formülü ise; ölçülen tüketim (metreküp) x Düzeltme kat sayısı’dır.
Ortalama Fiili Üst Isıl Değer (Kcal/m³) veya (kWh/m³): 1 m³ doğal gazın yanmasıyla ortaya çıkan enerji miktarını temsil edip, karışımın çeşitli durumlarına göre farklılık gösterebilmektedir. Fatura dönemindeki çeşitli katsayıların gün ağırlıklı otalamalarına karşılık gelir. Standart değer 9.155 kcal/m³ olarak kabul edilmektedir. Fiili olarak ortalama üst ısıl değerin standart değere olan oranı, tüketilmiş olan gerçek enerji miktarına karşılık gelir. Böylece diğer yakıt türlerinden farklı olarak doğal gaz için kullanılan enerji miktarı kadar ödeme yapılmaktadır.
Tüketilen Enerji Miktarı (kWh): Sıcaklık, basınç ve sıkıştırılabilirlik gibi bazı değişkenler göz önünde bulundurularak hesaplanan ve sayaçtan geçmiş olan doğal gaz miktarının enerji cinsinden karşılığıdır. Tüketim değerine, düzeltme katsayısının ve ortalama üst ısıl değerin uygulanması sonucu elde edilir.
Tüketilen Dönem Perakende Satış Fiyatı (TL/kWh) / veya Ortalama Satış Bedeli (TL/kWh): 1 kWh enerji eşdeğerine sahip doğal gazın ortalama TL karşılığıdır. Fatura dönemindeki tarifelerin, günlere göre ağırlıklı ortalamasını ifade etmektedir.
Toplam Tüketim Bedeli (TL): Katma değer vergisi hariç tutulduğundaki fatura bedelini belirtir.
KDV (%): Tüketim bedeline dahil edilen katma değer vergisini ifade eder.
Tenzilat / İlave (TL): Bir önceki faturada yapılmış ancak bir sonraki faturaya yansıtılacak olan tenzilat bedelini belirtir.
Yuvarlama (TL): Bir önceki faturada yapılmış ancak bir sonraki faturaya yansıtılacak olan yuvarlama bedelini belirtir.
Özel Hizmet Bedeli (TL): Abonenin talebi doğrultusunda gerçekleşen hizmet türlerini ve KDV dahil ücretini içerir.
Gecikme Bedeli (TL) / Diğer Bedeller: Bir önceki fatura dönemine ait olan ve son ödeme tarihi geçen ödemelere uygulanan ilave bedeli temsil eder.

Önemli Not! Doğal gaz faturasında gecikme bedelleri katma değer vergisine tabi olup, bir önceki ayın gecikme bedelleri ile gecikme bedellerinin Katma Değer Vergisi kısımları dönem paylaşımında dikkate alınmamalıdır.

Isı Sayaçları ile İlgili Merak Edilen Her Şey!

Isı Sayaçları ile İlgili Akıllardaki Sorular

Aynı Dönemde, Isı Gider Paylaşım Belgesindeki Kalorimetreler İçin Hesaplama

Paylaşım usulünde ortak tesislerin ısıtılması da dahil olmak üzere her bir kalorimetre kurulu bağımsız bölümler ve ortak alanlardaki dönem başı ve dönem sonu ölçüm farkları toplanarak bulunan ÖLÇÜM FARKLARI TOPLAM DEĞERİ esas alınır. Faturanın veya ilave ediliyorsa diğer kazan bakım onarımı, kazan dairesi elektrik giderleri vs. gibi işletme giderlerinin %70'i (KDV dahil ve varsa gecikme ve açma kapama cezaları hariç olmak üzere) bulunan ÖLÇÜM FARKLARI TOPLAM DEĞER'e bölünür ve her bir bağımsız bölümün dönem başı ve dönem sonu ölçülen kalorimetre ölçümleri farkları ile çarpılarak bir TL değer bulunur. 

Toplam ısıtma giderlerinin %30'u (KDV dahil ve varsa gecikme ve açma kapama cezaları hariç olmak üzere) ortak kullanım mahalleri, sistem kayıpları, asgari ısınma ve işletme giderlerinden kaynaklı ısı giderleri olarak bağımsız bölümlerin net kullanım alanlarına göre paylaştırılır. Bu hesaplama için tüm bağımsız bölümlerin (ve ayrıca ortak alanlarda kurulu ise bu alanların) net metrekarelerinin toplamı olan NET METREKARELER TOPLAMI'na bölünür ve her bir bağımsız bölümün net metrekaresi ile çarpılarak ikinci bir TL değer bulunur. Bu iki değer toplanarak her bir bağımsız bölümün o döneme ait harcaması bulunur.

Tüm bağımsız bölümlerde bu şekilde toplanan TL değerlerin (ve tabi ki ortak alanlarda kurulu ise bu alanlardaki hesaplanan TL değerlerde dahil olmak üzere) toplamı fatura toplamına eşit olmak zorundadır. İlaveten eğer bu okuma için bir okuma firmasına bedel ödeniyorsa, hesaplanan tablolar ile her bir bağımsız bölüme gönderilen faturaların basılması, dizaynı, zarflanması, postalanması, dağıtımı için başka maliyetler harcanıyorsa ilave olarak her bir bağımsız bölüme bu maliyetler de ilave edilir.

Tablo: 2- Sadece Isınma Verileri Dikkate Alınarak Yapılan Hesaplama